به گزارش خبرنگار مهر، گردشگری ادبی یکی از انواع گردشگری در جهان است که طرفداران خود را دارد. این نوع گردشگری در قالب ادبیات و بر اساس شخصیت ها، مکان ها یا عناصر فرهنگی دیگر شکل می گیرد. در ایران و به خصوص اصفهان ظرفیت های زیادی برای فعال سازی گردشگری ادبی وجود دارد که تاکنون به آن پرداخته نشده است.
ادبیات یکی از مهم ترین علامت های تجاری ایران در جهان و جامعه جهانی است، بسیاری از نویسندگان، شاعران و داستان نویسان ایرانی در جهان شهرت دارند و حتی شهرت شعر ایران به مجامع بزرگ بین المللی مانند سازمان ملل رسیده است. اما ایرانگردی آنگونه که هست و شاید نتوانسته از این ظرفیت مهم برای جذب و توسعه گردشگری استفاده کند گیر به آرامی
از این رو ظهر جمعه انجمن علمی-گردشگری دانشگاه هنر اصفهان با همکاری 30 نفر از دانشجویان و انجمن های ادبی جشنواره ای با عنوان «گردشگری ادبی و موزه های ادبی ایران» را در قالب یازده نشست مجازی برگزار کرد. در اولین نشست این جشنواره ظرفیت گردشگری ادبی استان اصفهان بررسی شد. در این جلسه ندا ترابییکی از اعضای هیات علمی گروه گردشگری دانشگاه هنر اصفهان به معرفی گردشگری ادبی و میراث ادبی استان اصفهان پرداخت و به مزایای ویژه این شکل از گردشگری اشاره کرد.
ترابی برای امور مهمی مانند مدیریت رویداد و تولید جشنواره با استفاده از میراث ادبی ملموس و ناملموس شهر اصفهان از جمله نویسندگان بزرگ اصفهان، آرامگاه ها و خانه های آنان، مدارس تاریخی، آثار سمعی و بصری. بر اساس از رمان و … یاد کرد. وی همچنین گردشگری را اهرمی برای حفاظت از میراث ادبی دانست و بر لزوم ثبت شهر خلاق ادبی ایران در یونسکو با وجود قدمت و شناخته شدن ادبیات ایران در جهان تاکید کرد.
حضور فعال ادبیات در خرده فرهنگ ایران
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان تصریح کرد: ادبیات یکی از مؤلفه های فرهنگی و بیانگر هویت هر ملتی است و در تعدادی از میراث ملموس و ناملموس مانند مدارس تاریخی، زادگاه ها و مقبره های بزرگان و … وجود دارد. امروز باید برای حفظ این میراث که یکی از مهم ترین راه های حفظ میراث ادبی جهان یعنی گردشگری است تلاش کرد.
وی ادامه داد: یکی از قدیمی ترین ادبیات جهان به گفته گوته نویسنده آلمانی، ادبیات فارسی یا ادبیات ایران است که ایرانیان نیز علاقه زیادی به آن دارند و در گفتار و ضرب المثل ها یا اشعار خود از ادبیات استفاده می کنند. . در ایران حتی حروف خیابانی به نام نویسندگانی چون صائب، مشتاق، صغیر و … نامگذاری شده است.
ترابی با اشاره به حضور ادبیات در خرده فرهنگ های ایرانی تاکید کرد: استفاده از ادبیات نیز به عنوان یک تصمیم مهم در زندگی دیده می شود، بسیاری از افراد قبل از هر کاری یا در مواقع سختی خداحافظی می کنند. این موارد نشان دهنده علاقه و ذوق ایرانیان به ادبیات از گذشته تا امروز است.
این استاد دانشگاه با اشاره به دوره های ادبی اصفهان در دوران صفوی، افشار، قاجار و پهلوی و همچنین سبک ادبی بازگشت و هندی تاکید کرد: شاعران بسیار بزرگ از هر سبکی مانند مشتاق اصفهانی، هاتف اصفهانی، واله جشنواره های ادبی اصفهانی، نشاط اصفهانی، ژاله اصفهانی، سروش اصفهانی، صغیر اصفهانی، نعیم اصفهانی و… برگزار می شود. در این رابطه شهرداری ها می توانند نقش بسزایی داشته باشند. علاوه بر این شهرها، روستاها، محله ها و خانه های این افراد می تواند نقطه یا مسیری برای گردشگری ادبی باشد.
وی درباره میراث ادبی اصفهان توضیح داد: از دیگر میراث ادبی اصفهان می توان به روستای کاوه آهنگر در چادگان اصفهان اشاره کرد که آرامگاه منسوب به کاوه آهنگر در آن قرار دارد که شاید نقش بسزایی در فعالیت های گردشگری در شاهنامه خوانی و قصه گویی داشته باشد. .
هتل های ادبیات
ترابی در ادامه با اشاره به وجود مدارس تاریخی متعددی مانند مدرسه چهارباغ، مدرسه نصیری و مدرسه فرانسوی در اصفهان، گفت: مدارس تاریخی یکی از مهمترین میراث ملموس ادبی است که می توان از این اماکن تاریخی نام برد. برای برگزاری رویدادهای ادبی استفاده می شود.”
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به نمونه های دیگر میراث ادبی و ظرفیت گردشگری ادبی در ایران و جهان تاکید کرد: استفاده از جایگذاری فیلم ها و سریال های ساخته شده بر اساس رمان یا کتاب نیز می تواند ظرفیت ویژه ای برای ادبیات باشد. گردشگری بسیاری از این مکان ها امروزه به عنوان هتل مورد استفاده قرار می گیرند، مانند هتل «هابیتکه مربوط به فیلم ارباب حلقه ها بود. بر اصقهان مدرسه حلبیان به عنوان لوکیشن سریال «قصه های مجید» را نیز می توان یکی از جاذبه های گردشگری ادبی یا نوستالژیک اصفهان دانست. بکار برو
وی در پایان تاکید کرد: امیدوارم این گفتگوها برای ایجاد رویدادها و جشنواره های میراث ادبی در شهر و استان اصفهان راه اندازی شود. شهری مثل اصفهان اگر می خواهد در گردشگری ادبی گام بردارد باید راهکارهایی را اجرا کند. هر بازار توریستی جدید یا مشابه موقعیت مناسب، جایگاه بازارهایی که می خواهند وارد بازار رقابتی گردشگری شوند باید محصولات جدیدی برای ارائه داشته باشند که این میراث را برای گردشگران جذاب کند.
ترابی افزود: به عنوان مثال قصه های هزار و یک شب که هر شب داستانی تعریف می شود یا برگزاری شب های شعر در مدارس تاریخی و حتی همایش های مشترک با کشورهای دیگر به ویژه با شهرهای خلاق ادبی، به عنوان مثال بارسلون در اسپانیا می تواند مزیت رقابتی.” اصفهان. اصفهان به ویژه در دوره صفویه ایران از نظر ویژگی های فرهنگی و روابط با اسپانیا بسیار قوی بود که می تواند بسیار مؤثر باشد. به خصوص که بارسلونا یکی از خواهرخوانده های اصفهان است.
عدم آگاهی بزرگترین مانع گردشگری ادبی است
همچنین احمدرضا شیخی، استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه اصفهان به موارد مشابه در جهان گردشگری ادبی مانند مسیرهای گردشگری ادبی در کشورهای دیگر مانند اسپانیا اشاره کرد. شیخی در این نشست به موضوعاتی اشاره کرد که باید در ایران مورد توجه قرار گیرد و از جمله این موضوعات ارتباط صنعت گردشگری با میراث ادبی کشور بود.
وی گفت: بخش خصوصی واقعاً از این حوزه اطلاعی ندارد، در حالی که در کشورهای دیگر، به عنوان مثال در اسپانیا، یکی از شناخته شده ترین مسیرها و آژانس های تخصصی، مسیر همینگوی در حال کار بر روی آن است. این نویسنده بزرگ هر ساله برای جشن گرفتن جشنواره سن فرمین به اسپانیا سفر می کند. این جاده الگوی بسیار خوبی است که در ایران قابل الگوبرداری و پیاده سازی است.
وی افزود: در این مسیر هتل یا اتاقی که نویسنده در آن اقامت داشته است بالاترین قیمت را دارد و معمولا کسانی که این اتاق را رزرو می کنند افراد خاص یا علاقه مند به تجربه این مسیر هستند. این نشان می‌دهد که می‌توان برای هر یک از شخصیت‌های ادبی ایرانی، به‌ویژه افرادی که در سطح بین‌المللی یا در سطح ملی مطرح هستند، محصول گردشگری خاصی تعریف کرد.
آژانس های مسافرتی باید حرفه ای کار کنند
شیخی گفت: برای تحقق این امر تعدادی از نمایندگی ها می توانند به صورت تخصصی روی هر یک از این شخصیت ها کار کنند و طرفداران و پیروان این شخصیت ها را در بازار شناسایی کنند. این به معنای هدف قرار دادن بخش کوچکی از بازار و ایجاد ارتباط با این سهامداران و طراحی بسته سفر مناسب برای آنهاست تا در نهایت بتوانند در این زمینه درآمدزایی کنند.
استاد گروه گردشگری دانشگاه اصفهان درباره ظرفیت ادبی اصفهان توضیح داد: در اصفهان ظرفیت ها و منابع خام فراوانی وجود دارد اما باید به محصول گردشگری تبدیل شود و برای تحقق این امر باید برنامه ریزی های کاری انجام شود. اینکه آژانس ها در یک زمینه به صورت حرفه ای فعالیت می کنند هنوز در ایران محقق نشده است و همین موضوع دلیل تنوع کم محصولات گردشگری در کشورمان است.
شیخی با اشاره به سفرنامه هایی که در سطح بین المللی درباره ایران نوشته شده است، تصریح کرد: بسیاری از گردشگران دسته اول بازارهای ایران، اطلاعاتی که از ایران دارند از همین سفرنامه هاست. اما در ایران بسته های مسافرتی بر اساس این توضیحات سفر وجود ندارد که بتواند تقاضای بازارهای هدف را تامین کند.
وی در ادامه به ظرفیت های موجود برای شکل گیری بنگاه های دانش بنیان در حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: از آنجایی که در بخش خصوصی ما افرادی هستند که فقط در صنعت گردشگری سرمایه گذاری کرده اند و بیشتر آنها عملاً از محل گردشگری است و صنعت لازم است. دانش و بینش برای نوآوری.» و نیازی به ایجاد یک محصول جدید ندارید. دانشجویان یا افراد علاقه مند و متخصص باید در کارگروه ها حضور داشته و به صورت عملیاتی فعالیت کنند.
این استاد دانشگاه در پایان پیشنهاد راه اندازی اولین شرکت گردشگری دانش بنیان ادبی در اصفهان را مطرح کرد و تاکید کرد: این شرکت قطعا می تواند زمینه اشتغال خوبی را برای دانشجویان فراهم کند و در آینده شاهد توسعه بسیار خوبی خواهیم بود.