ملانوما که به معنای “تومور سیاه” است، خطرناک ترین نوع سرطان پوست است. این عارضه به سرعت رشد می کند و توانایی انتشار به هر عضوی را دارد. هر آنچه را که باید در مورد این بیماری بدانید را در این مقاله خواهید خواند.
ملانوما چیست؟
بیماری ملانوما از سلول های پوستی به نام ملانوسیت منشا می گیرد. این سلول ها ملانین تولید می کنند، رنگدانه تیره ای که به پوست رنگ می دهد. بیشتر ملانوم ها سیاه یا قهوه ای هستند، اما برخی از آنها صورتی، قرمز، بنفش یا همرنگ پوست هستند.
ملانوما تنها حدود 1 درصد از کل سرطان های پوست را تشکیل می دهد، اما علت بیشتر مرگ و میر ناشی از سرطان پوست است. این سرطان یکی از شایع ترین سرطان ها در افراد زیر 30 سال به خصوص در زنان جوان است. شیوع ملانوم پوست در چند سال گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است. طبق تحقیقات، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) یکی از دلایل اصلی افزایش تعداد ملانوم های پوستی است.
ملانوما می تواند در هر جایی از بدن، حتی روی چشم ها و اندام های داخلی ایجاد شود. مردان بیشتر مستعد ابتلا به ملانوم در قسمت فوقانی کمر هستند و زنان بیشتر به این بیماری در پاهای خود مبتلا می شوند.
علائم ملانوم
ملانوم جلدی می تواند به صورت خال، نقطه پوسته پوسته، زخم باز یا برآمدگی ظاهر شود. علائم سرطان ملانوما یا خال ها و لکه های مشکوک به ملانوما عبارتند از:
- عدم تقارن: نیمی از نقطه با نیمه دیگر مطابقت ندارد.
- لبه ها: لبه های خال صاف نیست.
- رنگ: رنگ خال سایه روشن قهوه ای، سیاه، خاکستری، قرمز یا سفید است.
- قطر: قطر خال یا لکه بیشتر از 6 میلی متر است.
- تغییر دادن: خال یا نقطه جدید است یا دائماً در اندازه، شکل یا رنگ تغییر می کند.
علل ملانوم
به گفته اکثر متخصصان، یکی از دلایل اصلی ملانوم پوست، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و آفتاب سوختگی است. طبق آمار، 86 درصد ملانوم ها ناشی از اشعه ماوراء بنفش است. قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می تواند به DNA سلول آسیب برساند و باعث تغییراتی در ژن های خاصی شود که بر نحوه رشد و تقسیم سلول ها تأثیر می گذارد. مشکلات زمانی به وجود می آیند که DNA پوست آسیب می بیند و سلول های آن شروع به تکثیر می کنند.
اشعه ماوراء بنفش از سولاریوم (فرایند برنزه کردن) نیز خطر ابتلا به ملانوم را افزایش می دهد و سازمان بهداشت جهانی آن را سرطان زا اعلام می کند.
اگرچه هر کسی ممکن است به ملانوم مبتلا شود، افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند:
- داشتن سابقه شخصی ملانوم پوست؛
- داشتن سابقه خانوادگی ملانوم پوست؛
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید؛
- سولاریوم;
- سیستم ایمنی ضعیف؛
- افرادی با پوست روشن، کک و مک، موهای بلوند یا قرمز و چشمان آبی.
ملانوما در افراد سفید پوست شایع تر است، اما می تواند دیگران را نیز درگیر کند. افرادی که پوست تیره تری دارند بیشتر در معرض ابتلا به ملانوم در ناخن ها، کف دست ها و کف پا هستند.
تشخیص ملانوم
یکی از روش های معمول برای تشخیص سرطان ملانوما بیوپسی (نمونه برداری) است. پزشک تکه ای از پوست را از روی خال یا نقطه جدا می کند و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا ببیند آیا سلول های سرطانی در آن وجود دارد یا خیر.
اگر شواهدی از سلول های ملانوما در بیوپسی یافت شد، مرحله بعدی بررسی اینکه آیا ملانوم پوست گسترش یافته است یا خیر. پس از تشخیص، ملانوما بر اساس عوامل متعددی (مانند میزان گسترش آن و نحوه ظاهر آن در زیر میکروسکوپ) طبقه بندی می شود. ضخامت تومور مهمترین ویژگی در پیش بینی نتایج است.
مراحل ملانوم
- مرحله 0: ملانوما فقط در لایه بالایی پوست (اپیدرم) است.
- مرحله 1: ملانوم زودرس و کم خطر بدون هیچ شواهدی از گسترش. این نوع ملانوم با جراحی قابل درمان است.
- مرحله 2: علائم پیشرفت دیده می شود، اما هیچ نشانه ای از گسترش وجود ندارد.
- مرحله 3: ملانوما به پوست یا غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
- مرحله 4: ملانوما به غدد لنفاوی دور یا اندام های داخلی گسترش یافته است.
پزشک ممکن است از این روش ها برای تعیین مرحله ملانوم پوست استفاده کند:
- بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان: بیماران مبتلا به ملانوم عمیق تر از 0.8 میلی متر ممکن است نیاز به بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان داشته باشند تا مشخص شود که آیا ملانوم گسترش یافته است یا خیر.
- سی تی اسکن: سی تی اسکن نشان می دهد که آیا ملانوم در اندام های داخلی فرد وجود دارد یا خیر.
- ام آر آی: اسکن MRI برای بررسی تومورهای ملانوما در مغز یا نخاع استفاده می شود.
- اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET): اسکن PET به دنبال ملانوما در غدد لنفاوی و سایر قسمت‌های بدن است که از محل اصلی دور هستند.
- آزمایش خون: ممکن است قبل از درمان از آزمایش خون برای اندازه گیری لاکتات دهیدروژناز (LDH) استفاده شود.
درمان ملانوما
درمان ملانوم پوست به مرحله آن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.
- عمل جراحی: معمولا درمان اصلی ملانوم پوستی جراحی است. در طول عمل جراحی، متخصص پوست پوست را با یک بی حس کننده موضعی بی حس کرده و ملانوم و پوست سالم اطراف را از بین می برد. موارد پیشرفته تر ممکن است علاوه بر جراحی، به اشکال دیگری از درمان نیز نیاز داشته باشد.
- لنفادنکتومی: در مواردی که ملانوم گسترش یافته است، ممکن است نیاز به برداشتن غدد لنفاوی نزدیک به محل تشخیص اولیه باشد. این روش از سرایت آن به سایر نقاط بدن جلوگیری می کند.
- متاستازکتومی: متاستازکتومی برای برداشتن قطعات کوچک ملانوم از اندام ها استفاده می شود.
- درمان هدفمند سرطان: در این گزینه درمانی، داروهایی برای حمله به سلول های سرطانی خاص تجویز می شود. این رویکرد هدفمند به دنبال سلول های سرطانی می رود و سلول های سالم را دست نخورده باقی می گذارد.
- پرتو درمانی: پرتودرمانی برای حمله به سلول های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می شود.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی سیستم ایمنی بدن را برای کمک به مبارزه با سرطان تحریک می کند.
آیا می توان از ملانوما پیشگیری کرد؟
برخی از راه های پیشگیری از ملانوم عبارتند از:
- از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید به ویژه از 10 صبح تا 4 بعد از ظهر
- از سولاریوم استفاده نکنید.
- در صورت امکان از کلاه لبه دار، عینک آفتابی و پیراهن آستین بلند بیرون استفاده کنید.
- از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید و اگر شنا می کنید یا عرق می کنید، هر 1.5 ساعت یک بار آن را تجدید کنید.
- کرم ضد آفتاب را برای کودکان خردسال و نوزادان بالای 6 ماه استفاده کنید.
آیا تغییرات رژیم غذایی در پیشگیری از ملانوما موثر است؟
شکی نیست که یک رژیم غذایی سالم می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. داشتن سیستم ایمنی قوی برای کمک به بدن در مبارزه با بیماری مهم است. طبق برخی مطالعات، رژیم غذایی مدیترانه ای یک انتخاب سالم است که می تواند به جلوگیری از پیشرفت سرطان کمک کند. برخی از غذاهای سالم برای پوست و سیستم ایمنی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:
- روزانه چای می نوشد. پلی فنول های موجود در چای به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. چای سبز حاوی پلی فنول های بیشتری نسبت به چای سیاه است.
- مصرف زیاد سبزیجات مانند هویج، سبزیجات چلیپایی و برگ دار.
- مصرف ماهی یکبار در هفته
بر اساس تحقیقات اخیر، ارتباط مستقیمی بین دریافت آنتی اکسیدان از غذاهای تازه و عدم وجود این بیماری وجود دارد.
تو بگو
آیا شما یا نزدیکانتان تجربه ملانوم پوست را دارید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و کاربران عزیز به اشتراک بگذارید.
گامی برای تسلط بر مهارت های ارتباطی شما